Zamiast testu czy kartkówki: metoda stacji dydaktycznych

„Proszę pani, a czy będą stacje?” – słyszałam często od swoich młodszych kursantów, kiedy zbliżaliśmy się do zakończenia działu w podręczniku. Czym są stacje? I dlaczego uczniowie czekają na nie z niecierpliwością, w przeciwieństwie do standardowych testów? Zapraszam do lektury artykułu.

Stacje dydaktyczne na zajęciach z angielskiego

Stacje dydaktyczne to jedna z tzw. metod aktywizujących, która z powodzeniem może być wykorzystana podczas lekcji powtórkowych. Polega ona na tym, że lektor przygotowuje zróżnicowane aktywności językowe i rozkłada je w różnych miejscach sali – każde ćwiczenie to inna stacja. Zadaniem uczniów jest podchodzenie do kolejnych stacji i wykonywanie znajdujących się tam zadań. Nie ma jednak ściśle określonej kolejności – to uczniowie wybierają, które aktywności chcą wykonać najpierw, a które później oraz ile czasu chcą poświęcić każdej ze stacji. Zawsze mogą też przerwać pracę nad danym zadaniem i wrócić do niego później. Podczas lekcji, na której korzystamy z metody stacji zależy nam przede wszystkim na pełnym zaangażowaniu uczniów – rola lektora jest ograniczona do roli obserwatora (który jednak służy swoją radą czy podpowiedzią, jeśli tego potrzebują dzieci).

Dlaczego uważamy, że stacje dydaktyczne mają przewagę nad standardowymi testami?

• Dzieci nie siedzą w miejscu – stacje dydaktyczne są rozłożone w różnych miejscach w sali, a wykonywanie poszczególnych aktywności wymaga ruchu. Dzieci przemieszczają się między kolejnymi stacjami, a na swoje miejsce pracy mogą wybrać nawet podłogę.
• Aktywności, które przygotowuje lektor są dużo bardziej zróżnicowane, niż w przypadku zadań na kartkówce czy teście – na jednej ze stacji można zakręcić kołem fortuny, na innej wylosować karty, zagrać w grę planszową, rozszyfrować zakodowaną wiadomość czy skorzystać z tablicy interaktywnej. Dzieci uwielbiają nowości i niespodzianki, więc do zadań w takiej formie podchodzą z dużym entuzjazmem.
• Celem przeprowadzanych testów czy kartkówek jest wystawienie uczniowi konkretnej oceny, a w Brilliant nie oceniamy kursantów w znanej im ze szkoły skali. Stacje dydaktyczne na lekcjach podsumowujących dany dział mają oczywiście za zadanie utrwalić i sprawdzić ich wiedzę, ale także (a może przede wszystkim) zmotywować uczniów do dalszej pracy poprzez uświadomienie im, jak wiele zdołali się nauczyć podczas ostatnich tygodni. Choć każdy z kursantów dostaje arkusz, na którym zapisuje swoje odpowiedzi, a na ostatniej ze stacji samodzielnie lub z pomocą lektora liczy sobie punkty, nikt nie otrzyma negatywnej oceny, a praca każdego zostanie doceniona.
• Dzieci podczas wykonywania ćwiczeń w formie stacji dydaktycznych nie czują stresu, który często towarzyszy im w trakcie pisania kartkówek czy testów. Same decydują o tym, z którym zadaniem chcą zmierzyć się jako pierwszym, mogą podpatrzeć jak pracują ich koledzy na innych stacjach, a jeśli tego potrzebują, mogą zwrócić się do lektora o pomoc. Nie jest to sytuacja testowa – lektor może udzielić wskazówek albo potwierdzić, że ktoś zmierza w dobrym kierunku. Wszystko odbywa się w przyjaznej i swobodnej atmosferze, która sprzyja utrwalaniu wiedzy.
• Choć ja najczęściej decyduje się na metodę stacji na lekcjach powtórkowych i dlatego zależy mi, aby każdy pracował samodzielnie, nic nie stoi na przeszkodzie, żeby uczniowie pracowali także w parach, ucząc się tym samym współpracy.

Tyle jeśli chodzi o teorię, czas na praktykę! W dalszej części artykułu będą Państwo mogli zobaczyć jak wyglądała lekcja z użyciem stacji dydaktycznych przeprowadzona w grupie dzieci uczących się z podręcznikiem Give Me Five! 2 wydawnictwa Macmillan. Naszym celem było utrwalenie słówek i zwrotów związanych z jedzeniem i wizytą w sklepie oraz przypomnienie sobie różnicy pomiędzy a, an oraz some.

Stacje dydaktyczne w grupie Pre A1 +

Na stacji pierwszej zadaniem dzieci było zakręcić kołem fortuny, odczytać wylosowany numer i sprawdzić jaki produkt spożywczy kryje się pod tym numerem na planszy (np. 3 – APPLE). Następnie dzieci zapisywały na swojej karcie odpowiedzi: Can I have ________, please?, a w miejsce luki musiały wpisać wylosowany produkt i zastanowić się, czy należy użyć przed nim a, an czy some. W przypadku jabłka prawidłowo zadane pytanie brzmi: Can I have an apple, please? (Czy mogę prosić o jabłko?) Ćwiczenie należało wykonać trzykrotnie, choć znaleźli się i tacy miłośnicy koła fortuny, którzy kręcili pięcio- czy sześciokrotnie i tym samym zapisywali więcej zdań.

Na stacji trzeciej znajdowało się zadanie na tablicy interaktywnej. Było to jedno z zadań w dedykowanej do naszego podręcznika aplikacji Navio, z której kursanci korzystają zarówno na lekcjach jak i w domu (każdy unit w podręczniku to inna planeta, na której czekają nowe wyzwania, czyli zadania do rozwiązania w formie pracy domowej).

Na stacji czwartej dzieci zobaczyły dwa obrazki przedstawiające sceny z odcinka bajki o Śwince Peppie pt. „Pancakes”, który wcześniej wspólnie obejrzeliśmy na zajęciach (jeśli chcą Państwo zobaczyć jak wykorzystujemy bajki na naszych lekcjach angielskiego, odsyłam do artykułu: tutaj.

Na tej stacji zadaniem dzieci było nazwać poszczególne elementy widoczne na zdjęciu (mleko, mąka, jajko, naleśnik, miska, patelnia). Wszystkie te słówka pojawiały się oczywiście na naszych zajęciach, a w tym ćwiczeniu dzieci mogły sprawdzić czy dobrze je zapamiętały.

Na stacji piątej czekała na wszystkich papierowa torba zakupowa wypełniona kartami obrazkowymi przedstawiającymi inne produkty spożywcze, których uczyliśmy się na poprzednich lekcjach. Zadaniem dzieci było wyciągnąć z torby dwie karty i opisać wylosowane produkty, uwzględniając ich wielkość, kształt, kolor i smak. W przypadku brzoskwiń (ang. peaches) mogły więc napisać: They are small and round. They are sweet. They are orange. Podobne opisy tworzyliśmy już wielokrotnie w formie ustnej na zajęciach, więc zadanie nie okazało się dla nikogo zbyt trudne.

Na stacji szóstej i siódmej należało już usiąść do stołu i wykonać dwa zadania w formie pisemnej. Na stacji szóstej był to dialog w sklepie, który trzeba było ułożyć, tworząc zdania z rozsypanych słów.

Warto też dodać, że przed rozpoczęciem ćwiczeń ustaliliśmy z kursantami pewne zasady, np. przy jednej stacji może znajdować się tylko jedna osoba; nie podpowiadamy innym, jeśli nie proszą o naszą pomoc etc. To pozwoliło nam na pracę bez zakłóceń, która łączyła naukę z zabawą.

Kilka słów na koniec

W Brilliant wiemy, jak ważną rolę odgrywają powtórki materiału. Nie uważamy jednak, że jednorazowa, wielka powtórka do kartkówki czy testu przynosi oczekiwane efekty. Stawiamy raczej na ciągłe odświeżanie zdobytej już wcześniej wiedzy i poszerzanie jej o nowe elementy, np. nowe słówka czy konstrukcje gramatyczne. To właśnie dlatego pierwsze minuty każdej lekcji poświęcamy na aktywności powtórkowe i rozgrzewkę językową, a prace nad każdym działem w podręczniku zakańczamy metodą stacji dydaktycznych. Testy przeprowadzamy jedynie na zakończenie semestru, chociaż i wówczas nie stawiamy uczniom ocen, a uzyskane przez nich punkty są dla nas informacją o postępach i pokazują nam, co zostało już dobrze opanowane, a do jakich treści będzie trzeba wrócić podczas kolejnych lekcji.

Opisana w artykule metoda stacji wymaga od lektora znacznie większego przygotowania (i kreatywności!) niż standardowa kartkówka czy test, ale radość dzieci i ich zaangażowanie podczas wykonywania kolejnych zadań naprawdę wynagradzają włożony w przygotowania czas.

Paulina Kwatera – lektorka w Szkole Językowej Brilliant